Chùa Lương, tên tự là
chùa Phúc Lâm (còn gọi là Chùa Trăm gian): Chùa được xây dựng sớm nhất Quần
Anh, vào khoảng cuối thế kỷ XV (1485- 1500). Chùa làm ở ngay bắc chợ Lương nên
người ta cũng gọi là chùa Lương. Khi mới làm, chùa được lợp cỏ, sau lợp ngói .
Năm 1589, tạo đôi bình
Bát Tràng; năm1682, tạo rồng đá cầu ao; năm 1684, làm mới tả hữu hành lang, hậu
phòng; năm 1725, làm lại toà hương án tiền; năm 1726, dựng cây thiên đài thạch
trụ; từ năm 1746- 1748 (3 năm), làm lại thượng điện, tiền đường, tượng Phật,
tam quan, hoành long, hậu phòng; năm 1750, đúc thanh la đồng và trống đồng; năm
1763, đúc tượng Phật Tam thế (năm 1796, Cảnh Thịnh thứ 4, tượng đồng và đồ đồng
trong chùa bị triều đình thu để đúc vũ khí); năm 1797, đúc tượng Phật Thích ca;
năm 1826, đúc chuông lớn (nay treo ở gác chuông); năm 1834, sửa lại tiền đường,
hậu đường, nhà tổ, tả hữu hành lang, tam quan; năm 1883, đào hồ trước chùa; năm
1836, làm lại gác chuông cao 3 tầng; năm 1997, đại tu hành lang tây; năm 1998,
xây tượng đài giữa hồ và xây bờ hồ, năm 2005, đại tu hành lang tây; năm 2006,
xây lại nhà tổ.
Qua nhiều lần xây dựng và trùng tu chùa Lương
ngày càng rộng lớn, có quy mô hoàn hảo với 100 gian, gồm Tiền đường, Thượng
điện, Hậu điện, 2 hành lang Đông Tây, nhà tổ, 2 dẫy hậu phòng, nhà khách, gác
chuông, tam quan, trước chùa có hồ bán nguyệt… Hiện nay, Chùa vẫn giữ được kiến
trúc cổ truyền thống của thế kỷ XVII- XVIII.
Từ xưa, chùa Lương đã là một cảnh quan kỳ thú
có một không hai của đất Nam Định. Hàng năm, cứ vào tháng 3, dân làng mở hội,
gọi là “vào đám cầu phúc” (cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà). Ngày
nay, lễ hội được tổ chức vào các ngày 14, 15, 16 tháng ba (âm lịch).
Ngày 26/3/1990, chùa Lương được nhà nước cấp
bằng công nhận Di tích lịch sử văn hoá. Nhà nước dành kinh phí trùng tu, bảo
dưỡng để giữ gìn di tích. Chùa đã trở thành một điểm thu hút đông đảo khách du
lịch trong và ngoài nước.
- Đền Thuỷ Tổ Quần Anh:
Cách đây 5 thế kỷ - Thuỷ tổ Trần Vu làm nghề
chài lưới ven biển, quan sát thấy bãi biển phía Nam - huyện Nam Chân - Một vùng
đất đẹp nổi cồn.
“Chốn hải tần cách nước mây
Cá bơi, hạc đứng, nơi này mở mang”
Thế đất có hình dáng “Long”. Cồn rồng vươn
lên phương Bắc, lưng lượn chín khúc (sông cửu khúc), thổ nhưỡng phì nhiêu, long
mạch (sông nước) thuận tiện, vượng khí (thiên nhiên) thoáng đãng. Thuỷ tổ nghĩ
ngay nơi đây là nơi đất lành (linh) về quê làng Tương Đông cùng Tổ Vũ Chi
Nguyên - đỗ tiến sỹ hàm quan Chánh án phủ sứ Ái Châu (Thanh Hoá), sau được Tổ
Hoàng Gia, Phạm Cập xuống hiệp lực.
Sau quy tụ thêm 9 dòng họ: Lại, Nguyễn, Lê,
Bùi, Đỗ, Phan, Đoàn và Trần, Vũ khác.
“Tứ tổ khai cơ, lập cồn ấp
Chín họ bao đê dựng xóm làng”.
Năm 1511
đổi thành Quần Anh Xã (nơi quy tụ các anh tài). Cuộc sống ngày thêm phồn thịnh,
phong tục, tập quán làng quê được thiết lập: “Nội thập giáp, Ngoại tứ thôn”.
Mỗi giáp có một cầu, một đình, một dong. Còn dòng Trung Giang giữa làng được
chia 10 giáp từ Giáp Nhất đến Giáp Thập. Cầu Giáp Thập, nơi trung tâm giao lưu
có mối liên quan chặt chẽ với chợ, đình, chùa được làm to, đẹp, chắc chắn: dưới
cầu, trên lợp ngói.
Năm 1615, biển lùi xa người về tụ hội thêm
đông. Nhiều thôn rộng lớn được tách lập, cho đến năm 1804 Quần Anh phân thành 3 xã (Quần Anh Thượng, Quần Anh Trung, Quần Anh Hạ).
Năm 1829, thành lập nhiều tổng. Năm 1888, từ các tổng xây dựng nên huyện Hải Hậu.
Thuỷ tổ Quần Anh ngoài
việc khai hoang lấn biển, mở mang điền địa, còn quan tâm tới nhiều mặt đời
sống: mời thầy dạy chữ, dạy nghề, bắc cầu, mở chợ, xây đình, chùa, đền. Làm cho
vùng quê ven biển có cuộc sống yên vui, nền nếp.
Năm 1862, 1867 Vua Tự Đức ban tặng Quần
Anh: “Mỹ tục khả phong” và “Thiện tục khả phong” (nơi có nhiều phong tục tốt
đẹp).
Để ghi nhớ công ơn tiên
tổ tại đình Phong Lạc, nhân dân lập Đền thờ “Thuỷ Tổ Quần Anh” để thờ Tứ tổ và
các Liệt tổ khai sáng. Đền làm theo kiểu chữ Đinh, được xây dựng từ năm Đinh
Mão (1924). Bài trí, thờ tự ở đây có sự phân định công trạng, trước sau rõ
ràng: Ngoài “Tứ tổ khai sáng” còn thờ “Thành trung liệt tổ” tiếp đến “Kế chí
liệt tổ”, công nghệ, nghiệp sư.
Ngày 26/3/1990 đền Thủy
tổ cùng với chùa Lương được Nhà nước cấp bằng công nhận Di tích lịch sử văn
hoá.